Wie een nauwkeurige weegschaal nodig heeft - nauwkeuriger dan een digitale keukenweegschaal die aanduidt in grammen - kan met wat knutselen veel bereiken. Onderstaande constructie maakt het mogelijk in decigrammen te wegen, dus met aanduiding in tienden van grammen. Eenvoudige, goedkope materialen; heel wat minder dan enige honderden euro's voor een fabrieksdingetje.

Ik had de beschikking over een digitale keukenweegschaal voor wandmontage van de Aldi of de Lidl. Kosten nog geen twee tientjes, maar dat weet ik niet meer zeker. Daar kwam nu bij:

• Een oud koffiemelkflesje (0,15 liter) met schroefdop (gratis)
• Een kilo loodkorrels van een winkel voor duikbenodigdheden ad €6,50 (optioneel)
• Een draadeind van een meter, schroefdraad M6 ad €0,74
• Een boekenplankhaak van 17 cm bij 12 cm met plugjes en schroefjes ad €1,39
• 6 moertjes en een ringetje (ruim groter dan de moertjes), M6, samen ad €0,42
• Een oude CD
• 70 cm ijzer-, koper- of montagedraad, of sterk garen
• Een paperclip

In plaats van de eerste 2 items is een literfles mogelijk met water in plaats van lood.

Het moeilijkste eerst: buig een stukje van het draadeind (een centimeter of 7) om, tot een rechte hoek. Het beste gaat dat in een bankschroef waarin men het draadeind klemt samen met een rond stuk hout of metaal. Dan wordt de hoek niet te scherp en blijft alles heel. Het eerste stuk doet men met de hand, maar het laatste buigen gaat het best door er een stukje hout tegenaan te houden en daar met een hamer op te slaan.
Vervolgens wordt een gat geboord van 5,5 mm in de schroefdop van de fles. Draai een moertje op de korte kant van het draadijzer, dan de dop erop en nog een moer om de dop goed vast te zetten. Draai nu een moer, de ring, en nog een moer op de lange kant, helemaal naar de andere zijde. Als men het draadeind rechtop houdt met de korte kant op een tafel, komt de eerste moer op ongeveer 8 centmeter hoogte. Draai met de 2-de moer het ringetje losjes vast. Draai de laatste twee moertjes op de lange zijde.
Schroef de gevulde fles (met inhoud ruim 1,1 kg) tegen de dop. Als men het draadeind vasthoudt bij het ringetje en de fles op de weegschaal zet, moet de weegschaal 250 tot 300 gram aanwijzen. Houd nu de haak tegen de muur onder het ringetje. Laat het ringetje op de haak rusten en zorgt dat het draadeind mooi horizontaal blijft. Teken dit af op de muur, en boor gaatjes om met plugjes de boekenplankhaak goed vast te zetten. Daarna kan de fles weer op de weegschaal terwijl het ringetje op de haak rust. Indien het draadeind niet horizontaal komt, kan de flesdop hoger of lager worden gesteld met de moertjes om de dop. Voor een stabiele plaatsing verdient het aanbeveling een lapje onder de fles te doen.
Nu gaan wij het schaaltje maken. Bij gebruik van stug draad, bijvoorbeeld montagedraad, gaat dat zo. Begin aan de onderzijde, vanuit het midden naar de rand. Begin met 1,5 cm teveel, ga door het midden naar de rand, buig om en dan ca 12 cm naar boven, tot boven het midden. Licht buigen, en verder 4 cm recht naar boven. Nu 180º buigen, en weer 4 cm terug. Van hieruit weer 12 cm naar de rand, en naar het midden. Dan 120º buigen en weer naar de rand. In het buigpunt in het midden kan men nu al de extra 1,5 cm van het begin ombuigen zodat die in de hoek van 120º aangrijpt. Vanaf de rand wederom 12 cm naar boven, naar het punt waar ook de twee andere lijnen samenkwamen. Met een tangetje de 3 bijeengekomen draadjes bij elkaar houden en het laatse stuk montagedraad rond de twee verticaal omhooggaande stukjes wikkelen over ongeveer 1 cm. Er zal wel een stukje overschiten, dat knipt men af. Modelleer het geheel nog even, en maak het onstane lusje bovenin (weer) enigszins open. Als het geheel niet symmetrisch is omdat een of twee van de opstaande zijden van de pyramide wat te lang zijn, kan men met een tangetje een hoekje erin buigen bij de rand (zoals op de foto). Wie het mooi wil afwerken, kan het 'stropje' vastsolderen, net als aan de onderkant trouwens de hoek(en) van 120º.
Overigens is het niet nodig het stugge montagedraad te gebruiken. Gewoon stevig katoen of linnen kan ook, dan gaat het zo. Neem een stuk draad van ongeveer 70 cm. Vouw die in drieën. Dat is dan een eindje van ruim 23 cm. Leg aan weerskanten op 3 cm van het einde een knoop in alle 3 draden tegelijk, liefst een dubbele. Vijl de CD op drie plaatsen aan de rand even in. Doe de CD in de draad, ongeveer zoals op het plaatje van het montagedraad. Er zit al een lusje aan de bovenkant. Aan de onderkant zo manipuleren dat het knoopje in het midden van het CD-gaatje zit. Om het vast te houden, kan men een etiket over de draadjes aan de onderkant plakken. Dat werkt tevens het (overbodige) lusje weg.
Van een paperclip - die is van steviger materiaal dan montagedraad - wordt een haakje gebogen en tussen de twee uiterste moeren geplaatst. Het schaaltje eraan haken en nu begint het inregelen.
Zet de weegschaal aan, en stel die op 0. Het hele zaakje moet goed in rust zijn. Door het aanraken van de knopjes kan de zaak al gaan trillen, want dit is nu een héél gevoelige weegschaal! Het is niet erg als de weegschaal uiteindelijk niet precies nul aanwijst, maar hoe dichter erbij hoe liever. Neem nu een pak (liefst vrij nieuwe) speelkaarten, met drie jokers. Samen dus 55 kaarten. Leg 50 kaarten bij de fles op de weegschaal. Dat geeft ca 68 gram aan. Leg de andere 5 kaarten voorzichtig op het schaaltje. Bij juiste afstelling is de zaak in evenwicht en geeft de weegschaal weer 0 aan (of het eerder in rust vastgestelde getal). Als er een (flinke) positieve waarde staat echter, moet, door het draaien van de moeren, de ring die op de haak ligt, wat dichter naar de fles worden gedraaid. En bij een negatieve waarde juist er vanaf. Dit is de grove instelling. Komt de waarde dicht in de buurt van de nul, dan kan men de moeren van de ring stevig(er) aandraaien, en overschakelen op de fijnstelling. Denk eraan steeds na schroeven en stellen, de weegschaal zonder de kaarten weer op nul te stellen.
De fijnstelling gebeurt door het haakje te verschuiven. Houd bij dit proces rustig de moeren stil en een eind uit elkaar. Door de schroefdraad blijft het haakje van het schaaltje wel op zijn plaats. Zodra nu de nul is bereikt, draai dan de moeren beide tot aan het haakje. Controleer de instelling nogmaals. Een kleine afwijking door trilling van een of twee gram-punten is niet echt een bezwaar. Als men tevreden is over de instelling, draai dan alles helemaal goed vast, ook het haakje. Klaar. Men kan de hele constructie van de haak nemen en opbergen.
Hoe gaat nu het werkelijke wegen? Plaats de hele boel weer terug, met de fles op de weegschaal en de ring op de haak. Stel de weegschaal weer op nul. Leg wat er te wegen is, op het schaaltje. Bijvoorbeeld één speelkaart. 50 stuks wogen 68 gram, dus één kaart weegt 1,36 gram. Omdat de weegschaal op 0,1 gram nauwkeurig is, zal de weegschaal dus meesttijds 14 (soms 13) aan moeten geven. Dat doet hij dan trouwens met een minteken, maar dat hindert niet. Wegen kan ook door het te wegen object eerst op het schaaltje te plaatsen en dan op nul te stellen. Daarna neemt men het object weg. Dan geeft de weegschaal daarna het gewicht aan in tienden van grammen. Deze keer positief.